Bouwen voor het klimaat

“Het aandeel van renovaties in de totale bouwactiviteiten stijgt het komende decennium gevoelig”, zegt gedelegeerd bestuurder Robert de Mûelenaere van de Confederatie Bouw. “Dat intussen ook meer woningen worden gesloopt om plaats te maken voor nieuwe en energetisch betere panden, verandert hieraan niets.”
De inspanningen die we moeten doen om het klimaat te redden, hebben ook een grote impact op de woningbouw. Er is een Europese verplichting om vanaf 2021 ‘Nearly zero energy’ te bouwen. De  verschillende gewesten hebben elk hun eigen traject gedefinieerd om dit doel te bereiken. Zo moet in het Brusselse Gewest een woongebouw nu al de ‘Nearly zero energy’-standaard halen om een bouwvergunning te bekomen. In Vlaanderen werden de energetische vereisten voor nieuwe woningen al een paar keer verstrengd. En ook in Wallonië moeten de nieuwe woningen al performanter zijn dan in het begin van het decennium, ook al is de verstrenging van de vereisten daar niet zo uitgesproken als in Brussel of Vlaanderen.
De Mûelenaere : “Door de reglementaire aanpassingen is het dus duidelijk dat er meer aandacht is voor het klimaat dan voorheen en dat er dus anders gebouwd wordt dan vroeger. Bovendien zijn de verschillen nog groter dan de reglementaire evoluties suggereren. De opdrachtgevers hebben vaak strengere eisen dan wat de reglementeringen inzake energetische prestaties bepalen.”
Die aandacht voor het milieu en de strengere normen hebben ook gevolgen voor de renovatie van het bestaande woningpark. “Het tempo voor de energetische renovaties moet met een factor drie vermenigvuldigd worden om in overeenstemming te zijn met het verdrag van Parijs. Het tempo van nieuwbouw mag daarentegen op hetzelfde niveau blijven als vandaag om aan de woningbehoefte te voldoen. Dat heeft voor gevolg dat het aandeel van renovatie in de totale bouwactiviteiten dus stelselmatig zou moeten stijgen.”

Verschillen tussen de gewesten

“Bij die aanpak moet ook rekening worden gehouden met de verschillen tussen de diverse gewesten. Zo is de Brusselse markt bij uitstek een markt van sloop en heropbouw. De Vlaamse markt is dan weer veeleer gericht op de bouw van appartementen met meer flats dan eengezinswoningen en proportioneel ook een hogere vraag naar nieuw niet-residentieel vastgoed dan in Brussel of in Wallonië. De Waalse markt evolueert eveneens naar steeds meer appartementen, maar hier vertegenwoordigen de eengezinswoningen nog circa 50% van de nieuwe woningen.  Daarnaast zijn de bouwvergunningsprocedures verschillend alsook de vereisten inzake energetische prestaties…”
Intussen is in Vlaanderen de woonbonus afgeschaft, iets wat enkele jaren geleden ook met de  Brusselse variant al gebeurde.  “Het is moeilijk te zeggen of dit een impact op de bouwsector gaat hebben”, aldus De Mûelenaere. “Maar een goede zaak is het duidelijk niet: het budget van een gezin dat leent om een vastgoedproject te financieren - vernieuwbouw of aankoop van een bestaande woning met of zonder bijhorend renovatie - wordt daardoor aangetast. Aan de andere kant beperkt het de leencapaciteit niet, omdat de banken nooit rekening hebben gehouden met de woonbonus bij de berekening van de leencapaciteit van de kandidaat- bouwers of -kopers.”

Meer innovatie

Maar ook de innovatie kan een rol spelen. “Innovatie is altijd aanwezig geweest in de bouw, maar minder spectaculair dan in andere gebieden”, aldus nog De Mûelenaere. “We bevinden ons nu echter in een cruciale periode waarin alles vraagt om innovatie en zelfs de ontwikkeling van nieuwe businessmodellen. Digitalisering op alle niveaus, de dringende noodzaak om in te spelen op de grote uitdagingen van de klimaatverandering en om te evolueren naar een kringloopeconomie, de evolutie van levensstijlen en werkpatronen, de schaarste aan verschillende ressources: het zijn allemaal factoren die geïntegreerd moeten worden. Het zijn ook kansen die aangegrepen moeten worden voor de bouwbedrijven.”
De Mûelenaere : “Bouwbedrijven kiezen dus veel meer dan ooit voor een innovatieve aanpak en hebben de ambitie om nieuwe oplossingen, producten en diensten aan te bieden. Ik hoop dat deze trend zal toenemen, het is essentieel. Onze onderzoekscentra spelen hierbij natuurlijk een belangrijke rol.”

Het krioelt van de buitenlandse vaklui op de Belgische bouwwerven. Is dat een blijvend gegeven?